İnsanın doğasında bulunan cinsel heyecan çok karmaşık bir duygulanımdır; tıpkı gurur, utanç ve suçluluk gibidir. Bir kişinin bilinçli ve bilinçsiz bir şekilde cinsel heyecanını bir kişiye odaklaması sonucu, bu heyecan cinsel isteğe dönüşür. Kısacası cinsel istek, belirli bir kişi ile cinsellik yaşama isteğidir. Patolojik olmayan bireylerde cinsel heyecan ve cinsel istek bir arada yaşanır.
Cinsel istek bozuklukları ise, belirgin baskı ve kişiler arası zorluklara yol açan cinsel fantezi ve davranış yokluğu ya da eksikliği ile karakterize bir durumdur. Kadınlarda bazı değişkenler(belirtiler) ile kendini gösteren, cinsel istek yokluğu ya da belirgin olarak az olması durumu söz konusudur:
- Cinsel etkinliğe karşı ilgisizlik ya da çok az ilgi gösterme,
- Cinsel içerikli düşüncelerin ya da düşlemlerin olmaması ya da az olması,
- Cinsel etkinliği başlatmama ya da çok az başlatma, partnerinin başlatma girişimlerine karşılık vermeme,
- İçten ya da dıştan gelen hiçbir cinsel simgeye(yazılı, sözel, görsel) karşı cinsel istek olmaması ya da çok az olması.
Cinsel isteksizlik tanısı için, bu belirtilerden üçü en az altı ay sürekli ve kadında klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya neden olmalıdır. Bu tanı cinsel kökenli olmayan bir ruhsal bozukluktan daha iyi açıklanmamalıdır ya da ağır ilişki bozukluklarından(eşin kaba güç kullanması gibi) ya da gerginlik yaratıcı önemli başka etkenlerden kaynaklanmamalıdır ve bir maddeye(ilaca ya da başka bir sağlık durumuna) bağlanmamalıdır.
NEDENLERİ
Genel Etiyolojik Nedenler
- Yaş
- Genel sağlık sorunları
- Geçmişteki olumsuz cinsel deneyimler
- Evlilik ve ilişki sorunları
- Depresyon
- Dini inançlar
- Obsesif kompulsif bozukluk
- Cinsel kimlik gelişiminde sorunlar
- Gebe kalmaktan ve cinsel yolla bulaşan hastalık kapmaktan korkma
- Başarısızlık korkusu
- Güvensizlik
- Suçluluk ve günahkarlık duyguları
- Cinsel ilişkinin sıklığının ve niteliğinin düşük olması
Organik Nedenler
- Hormonsal bozukluklar
- Doğum
- Menopoz
- İlaçların yan etkileri
BELİRTİLERİ
Cinsel istek sorunlarında görülen duygular arasında şunlar sayılabilir:
- Kişinin kendisine, partnerine, karşı cinse ve cinselliğe karşı kızgınlık ve öfke duyması
- Fantezilerden, tutkudan, vücudundan, geçmiş deneyimlerinden, çocukluk çağında cinsel istismardan, ilk cinsel deneyiminde bulunmaktan, tecavüzden, reddedilmekten, ebeveynlerinden, erotizmden utanma
- Fiziksel ağrıdan, hamile kalmaktan, fantezilerden korkma
- Performanstan, reddedilmekten, fiziksel ağrıdan, uygun karşılık verememekten dolayı endişe
- Suçluluk ve günahkarlık duygusu
GÖRÜLME SIKLIĞI
Cinsel isteksizlik kadınlarda en çok görülen cinsel işlev bozukluğudur. Yapılan araştırmalara göre her 10 kadından 4’ünün hayatının bir döneminde cinsel isteksizlik yaşadığı tespit edilmiştir.
TEDAVİSİ
Kadınlarda cinsel isteksizlik tedavisi için öncelikle jinekolojik muayene şarttır. Bu muayene ile cinsel arzunun etkilenebileceği organik nerenler araştırılmalıdır. Cinsel ilişkide ağrıya neden olabilecek sorunlar, kronik rahatsızlıklar, nörolojik sorunlar, kullanılan ilaçlar vs. değerlendirilir. Sorun tespit edilmeyen bireyler, psikolojik durumunun değerlendirilmesi için cinsel terapilere yönlendirilir. Terapide, cinsel sorunu tetikleyen bilinçaltındaki psikodinamikler belirlenir. Kişiye cinsellik ve psikolojik durumuyla ilgili bilgiler verilerek hatalı olanlar düzeltilir.
Yeni bir bakış açısı kazandırılan cinsellikte, terapistin tecrübesi ve danışanın motivasyonu ile sorunlar çözülmeye çalışılır. Bir sonraki aşamada ise, kişinin bedenini tanıması için davranışsal terapi uygulanır. Kadının partneri ile ilgili sertleşme, erken boşalma gibi sorunlar oluşmuşsa, bunlar da eş zamanlı tedavi edilir.
Kadınlarda cinsel isteksizlik tedavisi, çiftin tedavi motivasyonu, terapist ile işbirliği ve partnerin destek düzeyine bağlı olmak kaydıyla 6-12 seansta mümkündür.
Kaynaklar:
- CİSED Cinsel Terapi Eğitimi Ders Notları/Dr.Cem Keçe
- Cinsel Terapi Sistemik Seks Terapisi/Gerald R. Weeks , Katherine M. Hertlein , Nancy Gambescia